29 Ekim kutlamalar\u0131 her ge\u00e7en y\u0131l solda (kimilerinde var olan, kutlamalara y\u00f6nelik belli ele\u015ftirel mesafesini de koruyarak) daha da co\u015fkulu bir kat\u0131l\u0131ma sahne oluyor. Hi\u00e7 de\u011filse a\u00e7\u0131klamalar d\u00fczeyinde. Bunun, T\u00fcrkiye\u2019nin en genel anlam\u0131yla devrimci sol gelene\u011fi i\u00e7inde asl\u0131nda pek bir \u00f6rne\u011fi yok, AKP iktidar\u0131n\u0131n son d\u00f6neminin \u00f6ncesinde. Ku\u015fkusuz taktik d\u00fczeyde AKP\u2019nin sosyal muhafazak\u00e2rl\u0131\u011f\u0131ndan b\u0131kan kentli orta gelir grubu kimselerin hassasiyetlerini kapsamaya d\u00f6n\u00fck kimi hamlelerinin oldu\u011fu anla\u015f\u0131labilir. Fakat ortada T\u00fcrkiye Cumhuriyeti tarihini, onun devrimci hareketlere kar\u015f\u0131 tutumunu perdeleyen \u00e7arp\u0131tmalar ve ilke d\u00fczeyinde kimi sapmalar s\u00f6z konusu oldu\u011fu i\u00e7in bu konuya e\u011filme gereksinimi duyduk. Zira ortadaki \u00f6rnekler bir d\u00f6nem \u00f6ncesinin liberal ikinci cumhuriyet\u00e7ili\u011finin T\u00fcrkiye Cumhuriyeti tarihi hakk\u0131ndaki \u00e7akma \u201cyenilik\u00e7ili\u011findeki\u201d temelsiz a\u015f\u0131r\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u00e7ubu\u011funu tam tersi tarafa b\u00fck\u00fcyor. Bir kez daha Anadolu insan\u0131n\u0131n dedi\u011fi gibi ifratla tefrit aras\u0131nda gidip geliyoruz.<\/p>\n\n\n\n
\u00d6rnek mi istiyorsunuz. Tek \u00f6rnek verelim, ad\u0131nda kom\u00fcnist olan bir siyasi\npartinin ileri geleninin 29 Ekim yaz\u0131s\u0131ndaki \u015fu ifade: \u201cT\u00fcrkiye sa\u011fc\u0131s\u0131,\nyaln\u0131zca genel olarak devrim kar\u015f\u0131t\u0131 oldu\u011fu i\u00e7in de\u011fil ayn\u0131 zamanda T\u00fcrkiye\nCumhuriyeti\u2019nin kurulu\u015funu sa\u011flayan devrim s\u00fcrecinde kendisine ait hi\u00e7bir \u015fey\nbulamad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in Cumhuriyet\u2019i i\u00e7ine sindiremedi. Referanslar\u0131n\u0131 Osmanl\u0131\u2019da\naramak zorundayd\u0131lar.\u201d Kastedilen devrimci d\u00f6nem, 1919-1923 aras\u0131. Biz\nhemen T\u00fcrk sa\u011fc\u0131s\u0131n\u0131n o d\u00f6nemden a\u015f\u0131r\u0131p bug\u00fcn tepe tepe kulland\u0131\u011f\u0131 kimi\ntarihsel referans ve uygulamalar\u0131n\u0131 verelim.<\/p>\n\n\n\n
Mesela ge\u00e7enlerde Gazete Duvar\u2019da Hale G\u00f6n\u00fclta\u015f imzas\u0131yla \u00e7\u0131kan haber. Burada,\nTel Aferli S\u00fcnni T\u00fcrkmen bir I\u015e\u0130D emirinin Ankara\u2019n\u0131n g\u00f6be\u011finde Ezidi seks\nk\u00f6lesiyle ikamet etti\u011fi yaz\u0131l\u0131yordu. Bu I\u015e\u0130D\u2019linin varl\u0131\u011f\u0131na, T\u00fcrk\nistihbarat\u0131na yapt\u0131\u011f\u0131 yard\u0131mdan dolay\u0131 g\u00f6z yumuldu\u011funu varsaymak i\u00e7in yeterli\nnedenimiz var. Bu i\u015fin 1919-1923 aras\u0131yla ne ilgisi var diyeceksiniz. Yahya\nKahya da, katletti\u011fi Mustafa Suphi\u2019nin Rus e\u015fi Maria\u2019y\u0131 o Ezidi k\u0131z \u00e7ocu\u011fu gibi\nal\u0131koymu\u015ftu. Tabii ki bug\u00fcn ilerleme var. Maria yolda\u015fa ne oldu kesin olarak\nbilmiyoruz ama o Ezidi \u00e7ocuk, a\u011fabeyi ve Irak Konsoloslu\u011fu taraf\u0131ndan T\u00fcrk\nyetkililerin \u201cinayetiyle\u201d kurtar\u0131lm\u0131\u015f.<\/p>\n\n\n\n
Bu \u00e7ok a\u015f\u0131r\u0131 bir \u00f6rnek mi? G\u00fcn\u00fcm\u00fczde itiraf\u00e7\u0131lar ve gizli tan\u0131klar,\ndevrimcilere kar\u015f\u0131 mahkemelerde yayg\u0131n olarak kullan\u0131l\u0131yorlar. Bu da 1919-1923\naras\u0131ndan kalma bir icat. Halk \u015euralar\u0131 F\u0131rkas\u0131, Meclis\u2019te \u0130\u00e7i\u015fleri Bakanl\u0131\u011f\u0131\u2019na\nTokat Mebusu Naz\u0131m (Resmor) Bey\u2019i se\u00e7tirince Atat\u00fcrk, yasa d\u0131\u015f\u0131 bir bi\u00e7imde bu\nse\u00e7imi fiilen tan\u0131mam\u0131\u015f; daha \u00f6nce \u00fcyesi oldu\u011fu Halk Z\u00fcmresi\u2019ndeki kimi\ndostlar\u0131 \u00f6ld\u00fcr\u00fclebilece\u011fini s\u00f6yleyince de Naz\u0131m Bey g\u00f6revden istifa etmi\u015fti.\nZorlay\u0131p, bu da kayy\u0131m\u0131n tarihsel bir \u00f6rne\u011fidir demeyece\u011fim ama birka\u00e7 ay sonra\n\u00c7erkez Ethem isyan edince \u0130stiklal Mahkemesi f\u0131rsattan istifade, Naz\u0131m Bey\u2019i\ndi\u011fer yolda\u015flar\u0131yla Ye\u015fil Ordu mensubiyeti iddias\u0131yla mahk\u00fbm etti. Oysa Naz\u0131m\nBey gibi Halk Z\u00fcmresi\u2019ndeyken Ethem ile birlikte olan ve o esnada Ankara\u2019n\u0131n\n\u00e7akma kom\u00fcnist partisine \u00fcye olan eski ittihat\u00e7\u0131lar\u0131n hi\u00e7 birisi yarg\u0131lanmad\u0131\nbile. Halk Z\u00fcmresi da\u011f\u0131l\u0131nca Ethem ve yak\u0131n adamlar\u0131, kendi yoluna gitmi\u015f eski\nittihat\u00e7\u0131lar\u0131n \u00e7o\u011fu, Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn yan\u0131na ge\u00e7mi\u015f Naz\u0131m Bey ve bir iki ki\u015fi daha,\nherhalde Enternasyonal temsilcisi \u015eerif Manatov\u2019un etkisiyle Halk \u015euralar\u0131\nF\u0131rkas\u0131\u2019na kat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. Mete Tun\u00e7ay, Naz\u0131m Bey aleyhine ifadenin Ethem\u2019in adam\u0131\nArif (Oru\u00e7) taraf\u0131ndan verildi\u011fi kanaatindedir. K\u00fc\u00e7\u00fck bir cezayla kurtulan Arif\nOru\u00e7\u2019un buradaki sorumlulu\u011fu, o d\u00f6nemin kimi kom\u00fcnistlerinin de payla\u015ft\u0131\u011f\u0131 bir\nkan\u0131d\u0131r. Kemalist tarih yaz\u0131m\u0131nda Ba\u015fk\u0131rt k\u00f6kenli Manatov\u2019un yok say\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131,\nSovyetler b\u00f6lgedeki dengeye bak\u0131p Ankara\u2019y\u0131 yat\u0131\u015ft\u0131rma-idare etme karar\u0131\nverince yollanan Rus Aralov\u2019un ise pek sevildi\u011fini ge\u00e7erken belirtelim.<\/p>\n\n\n\n
Bu \u00f6rne\u011fi de yetersiz bulanlara daha yap\u0131sal bir \u00f6rnek verelim. T\u00fcrk\nsermaye birikim rejiminin temeli olan, devletten ihale kapma pratiklerinin\nba\u015flang\u0131c\u0131n\u0131 da CHP \u00fcyesi, ilk meclisin zab\u0131t k\u00e2tibi Ankara e\u015fraf\u0131ndan Vehbi\n(Ko\u00e7) Bey\u2019in meclis binas\u0131 i\u00e7in Ankara halk\u0131ndan toplad\u0131\u011f\u0131 kiremitleri h\u00fck\u00fcmete\nsatmas\u0131na ba\u011flasak ne dersiniz? Yukar\u0131da yaz\u0131s\u0131n\u0131 al\u0131nt\u0131lad\u0131\u011f\u0131m\u0131z kom\u00fcnist\nhemen sonraki yaz\u0131s\u0131nda, padi\u015fah\u0131 ve ailesini idam etmeyip sadece s\u00fcrg\u00fcne\ng\u00f6ndermenin cumhuriyetin yetersizli\u011fi oldu\u011funu ileri s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fc. <\/strong>Kom\u00fcnizmin\n\u00f6l\u00e7\u00fct\u00fcn\u00fcn monar\u015fi kar\u015f\u0131tl\u0131\u011f\u0131 oldu\u011funa dair anlay\u0131\u015f\u0131 bu beyefendinin \u0130rlanda\nfatihi Cromwell\u2019i de mesela S\u00e9amas \u00d3 Conghaile\n(James Connolly) yerine tarihsel panteonumuza eklemeye g\u00f6t\u00fcrebilir. Biz,\n\u00f6l\u00e7\u00fct\u00fcn kiremitleri do\u011frudan halktan toplay\u0131p arac\u0131 olmaya kalkan\u0131 idam\netmekten ge\u00e7ti\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcr\u00fcz. Kimi idam ederseniz edin daha sonraki y\u0131llarda\ngericili\u011fin ortaya \u00e7\u0131kmayaca\u011f\u0131n\u0131n garantisi olamaz ama sadece bizim \u00f6l\u00e7\u00fct\u00fcm\u00fcz,\ns\u0131n\u0131f d\u00fc\u015fman\u0131yla uzla\u015fmaya hi\u00e7bir niyetinizin olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir.<\/p>\n\n\n\n Polemik ama\u00e7l\u0131 laf dokundurmalar\u0131 b\u0131rak\u0131p esas meselelere gelelim.\nBunlardan ilki, cumhuriyetin ileri bir ad\u0131m olmas\u0131 fikri. Osmanl\u0131-T\u00fcrk\nmodernle\u015fmesi yani Anadolu, Rumeli, G\u00fcneybat\u0131 Kafkasya ve Kuzey Mezopotamya co\u011frafyas\u0131n\u0131n\nkapitalist sisteme entegrasyonu s\u00fcrecinin akademik ad\u0131 esas itibariyle\nkesintisiz bir prosestir. Ku\u015fkusuz bu kesintisiz s\u00fcre\u00e7te faz de\u011fi\u015fimleri, tempo\nfarkl\u0131la\u015fmalar\u0131 ve s\u0131\u00e7ramalar vard\u0131r. Fakat bu d\u00f6nem, 2. Mahmut iktidar\u0131ndan\nba\u015flar ve g\u00fcn\u00fcm\u00fcze kadar gelir. Bu s\u00fcre\u00e7te en \u00f6nemli siyasal moment, d\u00f6nemin\nMarksistlerinin de alt\u0131n\u0131 \u00e7izdi\u011fi gibi 1908 Devrimi ve onu takip eden 1909\u2019da\n31 Mart\u2019\u0131n bast\u0131r\u0131lmas\u0131yla padi\u015fah\u0131n tahttan indirilmesidir. \u0130ndirilen padi\u015fah\nbile d\u00f6nemi \u00e7ok farkl\u0131 bir fazda ve kontroll\u00fc bir tempoda y\u00fcr\u00fctse bile bir\nmodernle\u015fmecidir. Kurdu\u011fu okullar burjuva devrimcilerinin yuvas\u0131 olmu\u015ftur. Bu\ndevrimin T\u00fcrk ve M\u00fcsl\u00fcman olan akt\u00f6rleri aras\u0131ndaki s\u00f6z konusu geni\u015f\nco\u011frafyan\u0131n bir k\u0131sm\u0131n\u0131 ilgilendiren basit bir iktidar \u00e7at\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 (Meclis\u2019te\nkarar almak m\u00fcmk\u00fcn olmuyordu) \u00e7\u00f6zmek amac\u0131yla Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn \u201cYar\u0131n cumhuriyeti\nilan ediyoruz!\u201d diyerek ald\u0131\u011f\u0131 karar, bu s\u00fcrecin en \u00f6nemli siyasal momentleri\naras\u0131nda ilk s\u0131ralarda say\u0131lamaz. Tabii Mustafa Kemal\u2019e g\u00f6re kurtulu\u015f sava\u015f\u0131 tarihi\ndiye okunabilecek \u201c19 May\u0131s 1919\u2019da Samsun\u2019a \u00e7\u0131kt\u0131m\u201d diye ba\u015flayan metni,\ntarihin kendisi saym\u0131yorsan\u0131z (19 May\u0131s\u2019\u0131 bayram ilan etmeyi bile sonradan ak\u0131l\nettiler). Bir de halk\u0131n haberi olmayan h\u00fck\u00fcmet de\u011fi\u015fliklerinin \u201cdevrim\u201d diye\nanlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 filmleri be\u011fenmiyorsan\u0131z.<\/p>\n\n\n\n Ve esas mesele. Bu insanlar ku\u015fkusuz cahil de\u011fil. Yak\u0131n tarihi de Leninist kuram\u0131 da biliyorlar. Bu 29 Ekim g\u00fczellemeleri asl\u0131nda bu siyasal \u00f6znelerin kendi politik m\u00fccadelelerinde i\u015f\u00e7i hareketini kenar s\u00fcs\u00fc, CHP se\u00e7meni orta gelir gruplar\u0131n\u0131 da esas hedef kitlesi olarak g\u00f6rmelerinin sonucudur. As\u0131l sorun burada yatmaktad\u0131r ve bu b\u00fct\u00fcn\u00fcyle bir ba\u015fka yaz\u0131 konusudur.O sorununu de\u015fmeyi de sosyalist sol s\u0131n\u0131f diye say\u0131klarken (zaten b\u00f6yle say\u0131klamay\u0131p elveda proletarya diyenleri ayr\u0131 tutarak) nas\u0131l i\u015f\u00e7i hareketinden koptu? S\u0131n\u0131f bilinci nedir, nereden tedarik edilir konulu yaz\u0131lara b\u0131rakal\u0131m.<\/p>\n\n\n\n *Bu yaz\u0131 Komite Dergisi\u2019nin Aral\u0131k 2019 tarihli 16. say\u0131s\u0131nda yay\u0131nlanm\u0131\u015ft\u0131r.<\/em> 29 Ekim kutlamalar\u0131 her ge\u00e7en y\u0131l solda (kimilerinde var olan, kutlamalara y\u00f6nelik belli ele\u015ftirel mesafesini de koruyarak) daha da co\u015fkulu bir kat\u0131l\u0131ma sahne oluyor. Hi\u00e7 de\u011filse a\u00e7\u0131klamalar d\u00fczeyinde. Bunun, T\u00fcrkiye\u2019nin en genel anlam\u0131yla devrimci sol gelene\u011fi i\u00e7inde asl\u0131nda pek bir \u00f6rne\u011fi yok, AKP iktidar\u0131n\u0131n son d\u00f6neminin \u00f6ncesinde. Ku\u015fkusuz taktik d\u00fczeyde AKP\u2019nin sosyal muhafazak\u00e2rl\u0131\u011f\u0131ndan b\u0131kan kentli […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1709,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[80,30,373,81,371],"tags":[375,374,320,186],"yoast_head":"\n
<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"